Mardin’de UNESCO tarafından geçen sene Dünya Miras Geçici Listesi’ne alınan “Geç Antik” ve “Orta Çağ” dönemine ait 4 kilise ve 5 manastırın daimi listeye alınması için protokol imzalandı.

Dünya Mirası Geçici Listesi’ne 30 Nisan 2021’de eklenen Mor Sobo Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi (Yoldath Aloho), Deyrulzafaran Manastırı, Mor Gabriel Manastırı, Mor Abai Manastırı, Mor Loozor Manastırı, Mor Yakup Manastırı, Mor Quryaqos Kilisesi ve Mor Azozo Kilisesinin daimi listeye de kabul edilmesi adaylık dosyası hazırlandı.

Milli İrade İlkokulu konferansı salonunda, Midyat Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünce imzalanacak iş birliği protokolü dolayısıyla düzenlenen törende konuşan Mardin Valisi Mahmut Demirtaş, gurur duydukları bu çalışmalarda emeği geçenlere teşekkür etti.

Birçok medeniyete ev sahipliği yapan Mardin‘de farklı kültürlerin ve farklı dinlere mensup kişilerin geçmişte de bugün de huzur içerisinde yaşadığını dile getiren Demirtaş, “Çok sayıda kilise ve manastırımız var. Bu sene inşallah 9’unu adaylık listesine koyacağız. Hedefimiz kalan 60’a yakın kilise ve manastırla ilgili dosyayı da hazırlayıp, UNESCO’ya adaylık için yollayacağız. Bütün ilçelerimizde bu tarihi eserleri yeniden ayağa kaldıracağız, bunları turizme kazandıracağız.” dedi.

Demirtaş, Mardin‘in bir turizm kenti olduğuna, salgına rağmen 500 binden fazla turistin konakladığına işaret ederek, 3 milyona yakın insanın da günübirlik kenti ziyaret ettiğini, bu çalışmalarla ziyaretçi sayısının daha da artacağını bildirdi.

– “Taraflar süratle gerekli çalışmalara başlayacak”

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ise sorumluluklarından birinin de UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alması için tarihi varlıklarla ilgili adaylık dosyası hazırlamak olduğunu söyledi.

Bu hazırlık çalışmalarının doğrudan Genel Müdürlükteki uzmanlar tarafından, çoğu zaman da UNESCO sözleşmelerinin temel anlayışına uygun olarak yerel paydaşlarla birlikte yürüttükleri yoğun bir çalışmanın sonucu olduğunu dile getiren Yazgı, “Bugün burada bir araya gelmemizin vesilesi de bu önemli iş birliğinin hukuki temelini oluşturacak, Midyat Belediye Başkanımız ile atacağımız imza ile ‘Midyat ve çevresindeki Geç Antik ve Orta Çağ Dönemi Kilise ve Manastırları Yönetim Planı ve UNESCO Dünya Miras Listesi Adaylık Dosyası Hazırlamasına İlişkin Protokol’dür.” diye konuştu.

Yazgı, “Tur Abdin” bölgesinde yaklaşık 69 manastır ve kilise bulunduğunu, bunlardan 9’unun geçen sene Dünya Miras Geçici Listesi’ne alındığını hatırlattı.

Dönem, özgünlük, bütünlük ve korunmuşluk durumları dikkate alınarak bu eserlerin seri adaylık için düşünüldüğüne işaret eden Yazgı, 6. ve 8. yüzyıllara tarihlendirilen ve ortak özelliklere sahip bu mimari eserlerin, çevrelerindeki üzüm bağları, zeytin ve badem ağaçları ile etkileyici bir peyzaj oluşturduğunu vurguladı.

Yazgı, “Ortodoks Süryani manastır mimarisinin en erken örnekleriyle kendine özgü bir mimari üsluba tanıklık etmektedir. Merkezi ve yerel idareler arasındaki iş birliğinin en güzel örneklerinden birini temsil edecek protokolün yürürlüğe girmesini takiben taraflar süratle gerekli çalışmalara başlayacaktır.” ifadelerini kullandı.

– “Kadim kentimizin tüm dünya tarafından tanınmasını sağlayacağız”

Midyat Belediye Başkanı Veysi Şahin ise ilçenin geçmişten günümüze bağrında birçok medeniyeti barındırdığını belirtti.

Hala bu hoşgörü kültürünün yaşatıldığına dikkati çeken Şahin, şunları kaydetti:

“2020’de başladığımız UNESCO Dünya Kültür Mirası başvurusu için oluşturduğumuz, akademik kurul, danışma kurulu ve teknik kurul ile koordineli, hummalı bir çalışma neticesinde, yapıların tarihi, kültürel ve mimari üstünlüklerini araştırdık. Oluşturduğumuz uzman ekiplerle teknik inceleme gezileri yaptık. Midyat ve çevresindeki kilise ve manastırlar üzerinde çalışma yapılmasını kararlaştırdık. Bu yapıların dünyada benzersiz yapılar olduğu ortaya çıktı. Çalışmalar neticesinde başvurumuzu Kültür ve Turizm Bakanlığına yaptık. Başvuru dosyamız Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından incelenip onaylandıktan sonra 15 Nisan 2021’de UNESCO Dünya Kültür Mirası Paris Ofisine gönderildi. İncelenen dosyamız uygun görülerek 30 Nisan 2021’de 9 eser Dünya Miras Geçici Listesi’ne dahil edildi.”

Bu yapıların Müslüman toplumlar tarafından günümüze kadar himaye altına alınıp, korunduğuna işaret eden Şahin, yapılardan 7’sinin Midyat sınırlarında, diğerlerinin ise Artuklu ve Savur ilçelerinde bulunduğunu söyledi.

Şahin, “İmzalayacağımız protokol ile Kültür ve Turizm Bakanlığı ile iş birliği yaparak Bakanlığımızdan alacağımız yetki sayesinde çalışmaları hızlı bir şekilde başlatacağız. En kısa sürede asıl listeye girerek, kadim kentimizin tüm dünya tarafından bilinmesini, tanınmasını ve merak edilmesini sağlayacağız.” şeklinde konuştu.

– Çalışmalar Süryanileri heyecanlandırdı

Mor Gabriel Vakfı Başkanı Kuryakos Ergün, başvurunun kendilerini hem heyecanlandırdığını hem de duygulandırdığını, tarihi kilise ve manastırların UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmesi ile hak ettiği değere ulaşacağını düşündüklerini belirtti.

Bunların dışında da çok sayıda yapının aktif olarak kullanıldığını anlatan Ergün, “Çok kültürlülüğün günümüze kadar devam ettiği bu topraklarda değerlerimizi tanıdıkça uluslararası platformlarda bilinirliğimiz artacak. Süryani cemaati olarak bu yapılarımızın korunarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesini umut etmekteyiz.” dedi.

Konuşmaların ardından Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Gökhan Yazgı ile Midyat Belediye Başkanı Veysi Şahin arasında protokol imzalandı.

Şahin daha sonra Yazgı’ya plaket verdi.